De Fundering van Netstabiliteit: Cementproductie als Flexibiliteit
Een gigantische roterende trommel, bekleed met gehard staal, die bijproducten van de staalindustrie tot fijn cementpoeder maalt bij oorverdovend lawaai en brandende hitte: de Heidelberg Materials-fabriek in IJmuiden is een plek waar het luidruchtig, heet en puur industrieel is – precies zo’n omgeving waar elke kilowatt telt.
In deze sterk geautomatiseerde faciliteit houden 40 medewerkers de operatie 24/7 draaiende, maar de echte krachtpatsers zijn de enorme kogelmolens die het grootste deel van de elektriciteit verbruiken wanneer ze op volle toeren draaien.
Wat deze fabriek bijzonder maakt, is niet alleen de 1 miljoen ton cement die jaarlijks wordt geproduceerd of de enorme hoeveelheid hoogovenslak die op locatie wordt opgeslagen om afval van de naastgelegen staalfabriek te minimaliseren. Het onderscheid zit ook in het feit dat de kogelmolens nu deel uitmaken van de Nederlandse balanceringsreserves voor het elektriciteitsnet, door het leveren van opregelend mFRR (“Noodvermogen”). Dit vermogen wordt dagelijks door de Nederlandse netbeheerder TenneT ingekocht en helpt het net te stabiliseren door grote stroomverbruikers tijdelijk hun vraag te laten verminderen wanneer daarom wordt gevraagd.
“Hoewel we een hoog automatiseringsniveau hebben, is het productiebeheer hier complex,” legt Theo van de Raadt, Plant Controller in IJmuiden, uit. “We moeten rekening houden met cementverkoopprognoses, energieprijzen, onderhoud – en nu ook onze mFRR-nominaties. Wij hebben alles geïntegreerd in ons systeem, zodat we vooruit kunnen plannen.” Het procesbeheersysteem van de fabriek beoordeelt of het de belasting van de kogelmolen kan aanbieden in de mFRR-veiling, waarbij wordt meegenomen dat stilstand kritiek is: er ligt slechts twee dagen verkoopvoorraad op locatie.
Heidelberg Materials sloot zich in januari 2024 aan bij het Virtuele Krachtcentrale-netwerk van Next Kraftwerke, op aanbeveling van het Duitse hoofdkantoor. De installatie was eenvoudig: “Ons onderhoudsteam installeerde de Next Box in de schakelkast. Nu, als er een activeringssignaal binnenkomt, gaat er een waarschuwingslamp knipperen in de controlekamer. Maar belangrijk: de activering is volledig onder onze controle – er is geen externe besturing van buitenaf.”
Uit eerste tests bleek dat het slechts enkele seconden duurt om de kogelmolen terug te regelen, terwijl het weer opstarten een paar minuten kost – allemaal zonder negatieve impact op de dagelijkse operatie. “We nomineren alleen via het online platform van Next Kraftwerke wanneer het zinvol is: service-uren, spotprijzen en onderhoud spelen allemaal mee. En omdat Nederlands mFRR momenteel nog 24-uursnominaties vereist, plannen we zorgvuldig.”
Financieel is het project ook opgezet voor duurzaamheid. Hoewel Theo nog geen cijfers deelt, is de verwachting dat de vergoedingen voor netreserve de integratiekosten snel zullen compenseren en jarenlang extra waarde zullen opleveren.
Vooruitkijkend overweegt Heidelberg Materials om meer molens op de locatie in IJmuiden aan te melden – en de zusterfabriek in Rotterdam sluit zich in de zomer van 2025 ook aan bij het Virtuele Krachtcentrale-netwerk met nog eens 8 MW. Als Nederlandse netbeheerders overstappen op biedblokken van 4 uur, kan deelname nog flexibeler worden, met mogelijk ook afregelend mFRR in de toekomst.
“Industriële flexibiliteit is een echte troef en dankzij onze samenwerking met Next Kraftwerke hebben we dit potentieel kunnen ontsluiten,” vat Theo samen. “Het is niet alleen goed voor het net. Het is ook een manier om de fabriek economisch te optimaliseren.”
Kerncijfers:
| Elektromotor genereert: | 11 MW |
| Zorgt voor netflexibiliteit | mFRR Up |
| Link naar partnerwebsite: | Heidelberg Materials |
| Meer over Next Products: | Producten en energiediensten |
